ملاحظات سلامت زنان در مجمع جهانی بهداشت

مجمع جهانی بهداشت، بالاترین مرجع سیاست‌گذاری بهداشت در سطح جهانی است که از وزرای بهداشت کشورهای عضو تشکیل شده است. به‌طور معمول اعضای مجمع بهداشت جهانی در ماه می هر سال در مقر سازمان جهانی بهداشت در ژنو گردهم می‌آیند. مهم‌ترین وظایف این مجمع، تصمیم‌گیری درباره مسایل عمده سیاست‌گذاری، همچنین تصویب برنامه کاری و بودجه و انتخاب دبیر کل سازمان بهداشت جهانی است.

به گزارش مهرخانه، مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد در شصت‌وهشتمین مجمع‌ جهانی بهداشت ضمن قدردانی از تلاش سازمان جهانی بهداشت در راستای اولویت‌گذاری آن در امر سلامت زنان، جهت شناسایی نقش زنان در سلامت برای همه و مشارکت با نهاد زنان ملل متحد برای پیشبرد الگوی سلامت زنان در همه جنبه‌های اقدامات آن، به گزارش جامع این سازمان در اجرای اعلامیه و برنامه عمل پکن اشاره کرده است. نکته قابل تأمل در گزارش سازمان جهانی بهداشت، خلأها و چالش‌های مهمی است که در رابطه با سلامت زنان خصوصاً در کشورهای فقیر و کم‌درآمد مطرح است.

رییس نهاد زنان ملل متحد در اظهارات خود در این اجلاس، به ملاحظاتی در رابطه با سلامت زنان اشاره می‌کند که با گذشت دو دهه از تصویب اعلامیه و برنامه عمل پکن، همچنان به قوت خود باقی است:

۱٫ زنان و سلامت، حوزه حیاتی و مهم در راستای تحقق برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان و برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و توسعه پایدار تلقی شده است.

۲٫ جامعه بین‌المللی تاکنون استانداردها، اهداف راهبردی و اقدامات مرتبطی در رابطه با سلامت و حقوق زنان مقرر کرده است. همچنین نقش بخش عمومی و خصوصی، رابطه میان سلامت زنان با فقر، اشتغال، محیط‌زیست، آموزش، تصمیم‌گیری و تغذیه مورد توجه قرار گرفته است.

۳٫ تلاش و همکاری دولت‌ها، بخش خصوصی، مؤسسات و نهادهای مرتبط، جامعه‌مدنی و آژانس‌های تخصصی ملل‌متحد برای تحقق سلامت زنان لازم تلقی شده است.

۴٫ این رهیافت که زنان و دختران باید قادر باشند حق دسترسی به بالاترین استاندارد سلامت خود را مطالبه و دادخواهی کنند و مسئولیت و پاسخگویی دولت در قبال تأمین این حق زنان، مورد حمایت قرار گرفته است.

۵٫ دسترسی برابر و درمان برابر برای همه زنان و مردان در بخش سلامت باید تضمین شود. همچنین دسترسی مقتضی، مناسب و برابر زنان به درمان، اطلاعات و خدمات بهداشتی باید ارتقا یافته و برنامه‌های پیشگیرانه که سلامت زنان را ارتقا می‌دهد، گسترش یابد.

۶٫ نیازهای سلامت ویژه زنان باید شناسایی و پاسخ داده شود.

۷٫ موانع ساختاری و اشکال مختلف تبعیض که سلامت زنان را با چالش مواجه می‌کند، باید برطرف شود.

۸٫ خشونت علیه زنان به‌عنوان معضلی جهانی، تهدیدی جدی برای سلامت زنان و دختران در جهان به شمار می‌آید.

۹٫ احترام به حق همه زنان برای کنترل کلیه جنبه‌های سلامت و تمامیت جسمانی خود خصوصاً در رابطه با بارداری به منزله مبنای توانمندسازی زنان مورد تأکید است.

۱۰٫ سلامت جسمی و باروری زنان و اعمال حقوق جنسی و باروری در راستای اقدامات مختلف از جمله ارایه آموزش جنسی جامع و خدمات جنسی و باروری، باید حمایت شود.

۱۱٫ ارتقای تحقیق و گردآوری اطلاعات در رابطه با سلامت زنان و ارزیابی و نظارت بر سلامت زنان با استناد به آمار دقیق و جامع مورد توجه است.

۱۲٫ افزایش منابع و مقابله با تخصیص نابرابر منابع از دیگر راهکارهای ارایه‌شده است.

۱۳٫ با توجه به شیوع بیماری ابولا، تحقیقات نشان می‌دهد که زنان متفاوت از مردان تحت‌تأثیر عوارض ناشی از چنین بیماری‌هایی قرار می‌گیرند و در نتیجه سلامت و درمان ایشان باید مورد حمایت ویژه باشد.

۱۴٫ برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در بخش سلامت به منزله اقدامی مهم مورد تأکید و اعلامیه و برنامه عمل پکن به منزله راهبردی برای تحقق حق سلامت زنان شمرده شده است.

به گزارش مهرخانه، به‌این‌ترتیب، برخی از مهم‌ترین دغدغه‌ها یا چالش‌های مرتبط با سلامت زنان در عرصه بین‌المللی عبارت‌اند از: ارتکاب خشونت جسمی، جنسی و روانی علیه زنان، سلامت باروری و جنسی زنان و دختران و آموزش، خدمات و اطلاعات مورد نیاز در این رابطه، بیماری‌های واگیردار، اشکال مختلف تبعیض علیه زنان، عدم پاسخگویی دولت‌ها در قبال احترام و تضمین حق سلامت زنان، فقدان تخصیص منابع و بودجه مورد نیاز و نیز عدم امکان دادخواهی در موارد نقض حق سلامت.

بااین‌حال در فهرست مذکور برخی معضلات و تهدیدات جدی سلامت و حیات زنان مورد اشاره قرار نگرفته‌اند که در رأس آن‌ها می‌توان به بروز مخاصمات مسلحانه در برخی مناطق جهان و نقض حقوق اولیه و بنیادین زنان و دختران درگیر در مخاصمه و بی‌خانمان و پناهنده به دیگر کشورها اشاره کرد که در این رابطه وضعیت زنان در کشورهای سوریه، عراق و یمن بسیار نگران‌کننده است؛ اگرچه با بی‌توجهی و سکوت تأمل‌برانگیز نهادهای بین‌المللی از جمله نهاد زنان ملل متحد مواجه است.

در رابطه با حق زنان در کنترل بر تمامیت جسمانی، نیز به مسئله باروری در اظهارات مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد تصریح شده است که در رویه بین‌المللی حقوق بشر عمدتاً آزادی زنان برای سقط جنین از آن برداشت می‌شود؛ اگرچه بدان تصریح نشده است. البته چنین رویه‌ای با توجه به مبانی دینی، به شدت مورد انتقاد و اعتراض برخی کشورها خصوصاً کشورهای اسلامی قرار دارد.