روز جهانی سلامت روان در جهانی نابرابر
امروز ۱۰ اکتبر، روز جهانی سلامت روان است. فدراسیون جهانی سلامت روان شعار امسال را “سلامت روان در جهانی نابرابر” انتخاب کرده است.
این شعار از آن جهت انتخاب شده که جهان به شدت در حالی قطبیشدن است، “ثروتمندان ثروتمندتر میشوند، و تعداد افرادی که در فقر زندگی میکنند هنوز بسیار بالا است.”
فدراسیون جهانی سلامت روان میگوید که در سال ۲۰۲۰ با ادامه همهگیری کرونا، نابرابریهای نژادی، قومی، جنسیتی و نقض حقوق بشر به خصوص برای افرادی که مشکلات سلامت روان دارند، آشکارتر شد.
در این شرایط دسترسی به خدمات سلامت روان هنوز بهشدت نابرابر است. بنا بر اعلام فدراسیون جهانی سلامت روان، ۷۵ تا ۹۵ درصد کسانی که در کشورهای با درآمد کم و متوسط، با مشکلات روان دست و پنجه نرم میکنند به خدمات درمانی دسترسی ندارند، و دسترسی در کشورهای ثروتمند نیز چندان مطلوب نیست.
به گزارش این نهاد، پژوهشها نشان داده است که افراد با مشکلات سلامت روان اگر بتوانند در نهایت خدمات بهداشتی دریافت کنند، این دریافت با تاخیری قابل توجه انجام میشود. ممکن است ارائه درمانهای روانی، اجتماعی و پزشکی تا ۱۵ سال به تاخیر بیافتد. همچنین “ننگ اجتماعی” و تبعیض که بر افراد با مشکلات سلامت روان تحمیل میشود، وضعیت سلامتی آنها را وخیمتر میکند و فرصتهای آموزشی و شغلی را از آنها میگیرد.
همهگیری کرونا شرایط را دشوارتر نیز کرده است. بازماندگانی که شاهد مرگ عزیزانشان بودند، کسانی که دچار دشواریهای اقتصادی شدند، شغلشان را از دست دادند، و کسانی که در شرایط قرنطینه از ارتباط فیزیکی و اجتماعی محروم شدند، ممکن است اکنون دچار مشکلات سلامت روان شده یا مشکلاتشان بیشتر شده باشد.
بنیاد سلامت روان در بریتانیا میگوید که طبق پژوهشهایی که انجام داده، برخی از افراد که با مشکلات سلامت روان، تبعیض، و مسئولیت فرزندان مواجه بودند، بیش از همه تحت تاثیر همهگیری کرونا قرار گرفتهاند.
سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران در بیانیهای که به مناسبت روز جهانی سلامت روان منتشر کرده، بر ضرورت افزایش دسترسی “اقشار کمدرآمد” به روانشناس و مشاور تاکید کرده است. این سازمان به تاثیر همهگیری کرونا بر سلامت جامعه اشاره کرده اند و نسبت به اجرای طرح “هر ۱۰۰ خانواده، یک مشاور روانشناس” اعلام آمادگی کرده است.
خودکشی در ایران
یکی از سمپتومهای سلامت روان، آمار اقدام به خودکشی است. به خصوص در ایران با توجه به عدم دسترسی کافی به خدمات درمانی از یک طرف، و عدم مراجعه به روانشناس از طرف دیگر، آمار و ارقام صحیحی از بیماریهای روان وجود ندارد.
اما در مورد خودکشی نیز اطلاعات و اخبار دقیق در دسترس عموم قرار نمیگیرد و آمارها در عمل محرمانه هستند.
سازمان پزشکی قانونی ایران که مسئولیت رسیدگی و ثبت عوامل منجر به مرگ را دارد، در وبسایت خود بخشی جداگانه برای آمار فوت ناشی از خودکشی در نظر نگرفته است.
عباس مسجدی آرانی رییس سازمان پزشکی قانونی ۲۵ اردیبهشت گفت که “آمار خودکشی به عنوان یک آمار محرمانه تلقی شده که ما آن را به دستگاه های مسئول و متولی در کشور ارسال میکنیم”.
با توجه به عدم انتشار آمار رسمی، آمار و ارقام خودکشی در ایران اغلب از گفتههای مسئولان برداشت و استنتاج میشود.
روزنامه اعتماد در بهمن ۱۳۹۹ به نقل از یک منبع آگاه در پزشکی قانونی گزارش داد که آمار قربانیان خودکشی در ایران در هشتماه اول سال ۹۹ نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن ۴/۲ درصد افزایش داشته است.
این افزایش با توجه به رشد کمتر از یک درصد جمعیت در ایران تکاندهنده به نظر میرسد. اگر چه برخی مقامات دیگر در ایران افزایش آمار خودکشی را تکذیب کردهاند، عدم انتشار آمار رسمی به شکها درباره سونامی مرگاندیشی و یاس در جامعه ایران دامن زده است.