جایگاه نظام سلامت در منشور حقوق شهروندی
۱۶ماده از منشور حقوق شهروندی که دیروز رونمایی شد، به مسائل مربوط به حوزه سلامت، بهداشت و رفاه اجتماعی اختصاص داشت.به گزارش همشهري، در اين منشور، مواديك تا ۶ با عنوان «حق حيات، سلامت و كيفيت زندگي» و مواد ۸۵تا ۹۴، به‌عنوان «حق رفاه و تأمين اجتماعي» آورده شده است.
- استفاده از سياست‌هاي كلي در تدوين منشور حقوق شهروندي
نظام سياستگذاري كشور همواره بر مسئله بهداشت و خانواده تمركز ويژه‌اي داشته و در همين راستا تاكنون سياست‌هاي كلي سلامت، خانواده و جمعيت در مجمع تشخيص مصلحت نظام به تصويب رسيده و از سوي رهبرانقلاب به ۳قوه و دستگاه‌هاي اجرايي نيز ابلاغ شده است.
در بسياري از موارد مطرح شده در اين منشور، علاوه بر قوانين بالادستي بر اين سياست‌ها نيز توجه شده و مسائلي مانند «تأمين سلامت جسمي و رواني»، «حمايت اجتماعي»، «حق دسترسي به بهداشت عمومي» و موارد اينچنين گنجانده شده است.
- حق دسترسي به كالاهاي سلامت محور
در مواد يك و ۲ اين منشور با اشاره به اينكه «شهروندان از حق حيات برخوردارند و اين حق را نمي‌توان از آنها سلب كرد مگر به‌موجب قانون» آمده است: شهروندان از حق زندگي شايسته و لوازم آن همچون آب بهداشتي، غذاي مناسب، ارتقاي سلامت، بهداشت محيط، درمان مناسب، دسترسي به دارو، تجهيزات، كالاها و خدمات پزشكي، درماني و بهداشتي منطبق با معيارهاي دانش روز و استانداردهاي ملّي، شرايط محيط‌زيستي سالم و مطلوب براي ادامه زندگي برخوردارند. به‌حق دسترسي به كالاهاي سلامت‌محور در ماده ۹۴اين منشور نيز دوباره اشاره شده و آمده است: «ماده ۹۴- شهروندان حق دسترسي به كالاها و خدمات استاندارد را دارند به‌گونه‌اي كه بهداشت يا سلامت آنها را با مخاطره مواجه نكند.» گفتني است به موجب قوانين بسياري ازجمله سياست‌هاي كلي سلامت و برنامه پنجم توسعه، دولت موظف است هر سال فهرست كالاهاي آسيب‌رسان را اعلام كند.
- حمايت ويژه از مادران
در ماده ۳ اين منشور به بخشي از حقوق زنان پرداخته شده و برخورداري اين قشر از جامعه از حقوقي همچون «برنامه‌ها و تسهيلات بهداشتي و درماني مناسب و آموزش و مشاوره‌هاي مناسب براي تأمين سلامت جسمي و رواني در زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي در مراحل مختلف زندگي به‌خصوص دوران بارداري، زايمان، پس از زايمان و در شرايط بيماري، فقر يا معلوليت» اشاره شده است.
- حق دسترسي به رفاه اجتماعي
در اين منشور به برخي از حقوق اجتماعي نيز پرداخته شده است كه مهم‌ترين آنها عبارتند از:
ماده ۸۷- حق شهروندان است كه درصورت بيكاري ناخواسته، طبق قانون از حقوق بيمه بيكاري برخوردار شوند.
ماده ۹۰- حق زنان است كه از تغذيه سالم در دوران بارداري، زايمان سالم، مراقبت‌هاي بهداشتي پس از زايمان، مرخصي زايمان و درمان بيماري‌هاي شايع زنان بهره‌مند شوند.
ماده ۹۱- حق شهروندان است كه از محيط زندگي عاري از آسيب‌هاي فردي و اجتماعي ازجمله مواد‌مخدر و روانگردان برخوردار باشند. گروه‌هاي آسيب‌پذير و مددجويان از اقدامات مؤثر دولت در زمينه توانمندسازي، اميد به زندگي و اعمال سياست‌هاي تأميني برخوردار مي‌شوند.
ماده ۹۳- دولت از حقوق بيمه‌شدگان حمايت مي‌كند و اين حمايت شامل تضمين فضاي رقابتي، نظارت بر فعاليت بيمه‌گران و نهادهاي بيمه‌اي، تنظيم روابط بيمه‌گر و بيمه‌گذار و بهبود سازوكارهاي رسيدگي به دادخواهي بيمه‌شدگان و ساير ذينفعان است.
