تعهدات دولت در قبال حق سلامت شهروندان ایرانی

حق سلامت از جمله حقوق بشر و شهروندی شهروندان ایرانی و مهم‌ترین مسئولیت و تعهد دولت در دستیابی شهروندان به بیشترین سطح سلامت ممکن و ارتقای سلامتی عمومی و وضعیت بهزیستی کامل جسمی،روحی و اجتماعی شهروندان و مبارزه با بیماری‌‌ها خصوصا بیماری‌های واگیردار و مسری است. سلامتی همه شهروندان در هنگام احترام، حمایت و اجرای حقوق بشر وشهروندی بهبود می‌یابد.
دولت متعهد است سیاست سلامتی را به عنوان استراتژی ملی به گونه‌ای تدوین کند که مجموعه تصمیمات و برنامه‌‌ها و رویه‌‌ها براساس مشارکت و شفافیت برای دستیابی شهروندان ایرانی به مراقبت‌‌های بهداشتی هدفمند در جامعه وضع و برنامه‌‌هایش را برای گسترش سلامت همگانی و ارتقای توانمندی شهروندان با هدف کاهش نابرابری اجتماعی و رفع دغدغه‌‌های سلامتی همه شهروندان اتخاذ کند و سلامتی را که حق همه شهروندان ایرانی است، طوری در سیاست‌‌ها، برنامه‌‌ها و مدیریتش اعمال کند که همه شهروندان ایرانی و ناظران بین‌المللی آن را مشاهده و لمس کنند.
حق سلامت هر چند با دسترسی به مراقبت‌‌های بهداشتی و ساخت بیمارستان و درمانگاه‌‌ها پیوند داده می‌شود‌‌، اما حق سلامت فراتر از این و شامل طیف گسترده‌ای از عواملی است که به شهروندان کمک می‌کند تا با سلامتی زندگی کنند؛ مواردی همچون آب آشامیدنی ایمن و امکانات بهداشتی کافی، غذای ایمن، تغذیه و مسکن مناسب، شرایط بهداشتی برای کار و محیط‌زیست، به دست آوردن آگاهی و اطلاعات مرتبط با سلامتی و برابری جنسیتی است که دولت تعهد دارد این حقوق را مانند سایر حقوق بشر و شهروندی محترم‌‌، رعایت، تضمین، حمایت و اجرا کند.
حق سلامت همان حق بهره‌مندی از سلامتی خوب است، سلامتی خوبی که هر چند تحت تأثیر عوامل بسیاری که ممکن است خارج از کنترل مستقیم دولت مانند ترکیب بیولوژیکی فرد و شرایط اجتماعی باشد، اما حق سلامت به حق استفاده از انواع متعددی از امکانات‌‌، خدمات و شرایط لازم برای بهره‌مندی از این حق است که درتوصیف دقیق‌‌تر حق سلامت شهروندان به عنوان حق بهره‌مندی از بالاترین سطح ممکن از سلامت جسمی و روانی است که دولت تعهد دارد برای پیشبرد هرچه سریع‌تر و کارآمد‌‌، به تنهایی یا از طریق کمک‌‌ها و همکاری‌‌های بین‌المللی‌‌، تا حد امکان با منابع موجود این حق را برای شهروندان ایرانی محقق کند، با این تفکیک بین ناتوانی دولت در انجام تعهدات خود و عدم اجرای آن تعهدات است.حق سلامتی هدفی است که باید در درازمدت حاصل شود و دولت در تلاش خود متعهد است صرف نظر از محدودیت منابع تحقق حق سلامت را انجام داده و اقدامات فوری را برای انجام این کار بدون تأخیر اعمال و وضعیت دشوار مالی‌‌، دولت را از تعهد به اتخاذ تدابیر لازم برای اجرای حق سلامت رها نمی‌کند و به دلیل کمبود منابع نمی‌تواند عدم تحقق تعهدات بهداشتی خود را توجیه کند، بلکه باید حق سلامت را در بالاترین سطح ممکن توسط منابع موجود خود تضمین و برنامه‌‌های خاصی را برای دستیابی شهروندان ایرانی به این حق تدوین و برنامه‌ریزی کند، به گونه‌ای که دسترسی به مواد اولیه اساسی برای دستیابی به حق سلامت را تضمین کند.
حق سلامت شهروندان ایرانی دارای اصول اساسی‌‌، عدم تبعیض در دسترسی ایمن به کلیه امکانات و خدمات درمانی و بهداشتی بین شهروندان، مشارکت شهروندان در نحوه تصمیم‌گیری در موضوعات مرتبط با بهداشت و تاثیرگذاری بر تصمیمات دولت در حوزه بهداشت و درمان و همچنین پاسخگویی دولت و وضع سازوکارهای نظارتی برای اطمینان شهروندان از پایبندی دولت به استانداردهای بهداشتی است.
حق سلامتی که جزئی از حقوق اجتماعی است که خود بخشی از حقوق بشر و شهروندی شهروندان ایرانی را شامل می‌شود، دارای عناصر اصلی که در دسترس بودن تعداد کافی از امکانات بهداشت عمومی‌‌، مراکز درمانی‌‌، کالاهای بهداشتی‌‌، بهره‌برداری از امکانات و خدمات درمانی و بهداشتی‌‌، داروهای ضروری‌‌، آب آشامیدنی سالم و سرویس بهداشتی‌‌، دسترسی ایمن به کلیه امکانات و خدمات درمانی بدون تبعیض از جمله برای آسیب‌پذیرترین افراد و گروه‌‌ها، امکان دسترسی به اطلاعات و حق جست‌وجو و دریافت و انتقال اطلاعات بهداشتی ضمن احترام به محرمانه بودن داده‌‌ها، قیمت مناسب خدمات درمانی و بهداشتی برای همه شهروندان به‌ویژه گروه‌‌های آسیب‌پذیر و فقیر‌‌، وجود امکانات، کالاها و خدمات درمانی و بهداشتی مناسب از نظر علمی و پزشکی با برخورداری از کیفیت مطلوب، دسترسی به امکانات‌‌، کالاها و خدمات با رعایت اخلاق پزشکی که از نظر فرهنگی مناسب و نیازهای جنسیتی و چرخه زندگی را در نظر گرفته و پرسنل درمانی ماهر است.
دولت متعهد به شفافیت در ارائه اطلاعات در خصوص تصمیم‌‌ها و برنامه‌‌های دولتی و سیاست سلامتی، پیشگیری ازشیوع ویروس و بیماری‌‌ها، کنترل، ریشه‌کنی و حذف ویروس و بیماري‌های واگیردار، آمارتعداد بیماران و جان‌باختگان و بهبودیافتگان‌‌، شیوه مبارزه با ویروس‌‌ها، محدودیت سفر و تردد شهروندان و قرنطینه شهرها‌‌، امکانات و خدمات بهداشتی و درمانی در دسترس، نشانی بیمارستان‌‌ها و مراکز درمانی پذیرش بیماران، روش‌‌های معالجه بیماران، رفع کمبود امکانات و خدمات و تجهیزات درمانی و بهداشتی و مبارزه با احتکار آنها، گسترش ظرفیت‌‌هاي بیمارستانی و نیروهاي تخصصی سلامت‌دیده‌‌، پیشگیري و درمان مناسب بیماري‌هاي غیرواگیردار و بهره‌گیري از دانش براي کلیه بیماري‌‌ها‌‌، پیشگیري و کنترل ناهنجاري‌هاي اجتماعی‌‌، مشارکت مطبوعات در اعمال تصمیم‌‌ها و برنامه‌‌ها و حق اطلاع‌رسانی درباره کلیه زوایای ویروس‌‌ها و بیماری‌‌ها و راه‌‌های رهایی و بهبودی شهروندان و اطمینان خاطر به شهروندان ایرانی که در سایه سیاست‌‌های سلامتی اتخاذ شده از آخرین داده‌‌های علمی پزشکی و بهداشتی در جلوگیری از شیوع ویروس و معالجه بیماران بهره‌گیری شده به گونه‌ای که شهروندان ایرانی با مشاهده و لمس این سیاست‌‌های سلامتی از عدم دسترسی یا حتی احتمال فقدان این ضروریات یا تعرض و خطر به بهداشت و سلامت جمعی احساس تهدید نکرده و آسایش آنها سلب نشده و با احساس آرامش و اطمینان در محافظت و حمایت بهداشت و سلامت همگانی به عنوان یکی از حقوق اولیه و بنیادین سلامتی شهروندان است.